Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο
"ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ"...
Με τις θερμές μου ευχαριστίες στην Βίκυ Παπαπροδρόμου, που μας ανταμώνει με την σπουδαία αυτή ποιήτρια της Θεσσαλονίκης, την αρχόντισσα Ζωή Καρέλλη.
Το ποίημα αυτό είναι σπάνιας αισθητική, αλλά και υψηλής Θεολογίας, και πέραν των άλλων εκφράζει την μία και μόνη Αλήθεια.
Η σωτηρία του ανθρώπινου γένους, δεν θα είχε συντελεστεί χωρίς το Μέγα «Γένοιτο» της Παναγίας.
Γι αυτό το μήλο και το κρίνο φέρονται στην ίδια ανέγγιχτη παλάμη…
Γι αυτό και η ορθόδοξη εικονογραφία δείχνει τον Άγγελο του Ευαγγελισμού να δίνει στην νεαρή παρθένο Σταυρό.
Γιατί δέχτηκε το θέλημά Του και αυτό της κόστισε το θάνατο του Γιού της.
Αντρέι Ρουμπλιώφ
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Η υμνογραφική παράδοση μας, από Ιωάννη Δαμασκηνό και τον Ρωμανό ως την Κασσιανή και τον Άγιο Νεκτάριο, απόλυτα αφομοιωμένη στον εξαίρετο λόγο μιας μεγάλης ποιήτριας.
Αλλά και η λαϊκή πίστη, τα δεκάδες προσωνύμια της Παναγίας… όλη η ποιητικότητα του Ευαγγελίου, αρμοσμένα σε λόγο απλό, παρακλητικό, ανθρώπινο, συγκινητικό και αληθή.
"ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ"...
Με τις θερμές μου ευχαριστίες στην Βίκυ Παπαπροδρόμου, που μας ανταμώνει με την σπουδαία αυτή ποιήτρια της Θεσσαλονίκης, την αρχόντισσα Ζωή Καρέλλη.
Το ποίημα αυτό είναι σπάνιας αισθητική, αλλά και υψηλής Θεολογίας, και πέραν των άλλων εκφράζει την μία και μόνη Αλήθεια.
Η σωτηρία του ανθρώπινου γένους, δεν θα είχε συντελεστεί χωρίς το Μέγα «Γένοιτο» της Παναγίας.
Γι αυτό το μήλο και το κρίνο φέρονται στην ίδια ανέγγιχτη παλάμη…
Γι αυτό και η ορθόδοξη εικονογραφία δείχνει τον Άγγελο του Ευαγγελισμού να δίνει στην νεαρή παρθένο Σταυρό.
Γιατί δέχτηκε το θέλημά Του και αυτό της κόστισε το θάνατο του Γιού της.
Αντρέι ΡουμπλιώφΕυαγγελισμός της Θεοτόκου
Η υμνογραφική παράδοση μας, από Ιωάννη Δαμασκηνό και τον Ρωμανό ως την Κασσιανή και τον Άγιο Νεκτάριο, απόλυτα αφομοιωμένη στον εξαίρετο λόγο μιας μεγάλης ποιήτριας.
Αλλά και η λαϊκή πίστη, τα δεκάδες προσωνύμια της Παναγίας… όλη η ποιητικότητα του Ευαγγελίου, αρμοσμένα σε λόγο απλό, παρακλητικό, ανθρώπινο, συγκινητικό και αληθή.
Michelangelo Merisi da Caravaggio,
The Annunciation, 1608-1609 (oil on canvas)
Musée des beaux-arts de Nancy
Πηγή: wikipedia
[Από την ενότητα Εικονίσματα]
Επίκληση
Γραφή ωραιότητας, εικόνα πανέμορφη
Μαρία Παρθένος, χαίρε.
Η άφθονη χάρη σου
ας χαρίσει στη μαραμένη καρδιά μας
τη χαρά. Το πλήθος τής πικρίας
απόγινε, τα πικρά λόγια μας
μαρτυρούν, φαρμακώνουν την ψυχή μας.
Μην αποστρέψεις τη ματιά σου
που βαθιά εξετάζει,
απ' τη μάταιη μοίρα μας.
Πλήθος τ' αμαρτήματα και το σώμα
βαρύ, καρπός που χάλασε.
Αδιάρρηκτη, άρρηκτη, άρρητη δωρεά,
αμόλυντη μητέρα, εσύ που φέγγεις
με την απλήν εμορφιά, γραφική
η του προσώπου σου, δίσκος ηλιακός,
στα σκοτεινά μας σπλάχνα που αστράφτει
φως ας είναι η αγάπη σου
εντός μας, πνοή ζωηρή, ανανέωση,
άνεμος δροσερός για την πύρα,
που τα πάθη πυρά αναμμένα,
δίχως να οδηγούν πουθενά
κατακαίουν τα σωθικά μας.
Ελπίδα που φέρνεις τη νίκη,
μπρος στην εικόνα σου προσπαθώ
τη συντριβή μου να φέρω
στο στόμα μου τ' όνομά σου
μεταλαβιά και μετάνοια
ν' αγγίξω ξανά την αρχή,
παρακαλώντας σε αγγίζοντας παρακαλεστικά
μ' ευλάβεια, με το βλέμμα πασχίζοντας
να υψωθώ προς το σχήμα σου.
Άβατο μυστήριο, νικήτρια, αβασίλευτη
απλή δόξα, αλώβητη, αλάβωτη,
ασύγχιστη, διαυγής βοήθεια
για κείνους που πιστεύουν και σου ανήκουν.
Η αδυναμία μου δύναμη έγινε.
Μακριά σου με τραβούν
οι άπειροι, σκληροί λογισμοί.
Οι παραλογισμοί, πλήθος, αλαλάζουν,
την απιστία νίκη την κράζουν.
Άφθαρτη, στυλώνεις το φέγγος εσύ
της καθαρότητας στη μορφή σου
που γράφεται πολυπόθητη ανάγκη
μέσ' στη ρημαγμένη καρδιά μας.
Μειλίχια εικόνα τής άκρατης οντότητας,
της κραταιότητας της ψυχής οδηγήτρια,
μη βλέπεις την αμαρτία μας,
την ύπουλη σκληρότητά μας, υποχωρητική.
Άκουσε Συ, η αιώνια μητέρα,
τις προσκλήσεις που φωνάζουμε, καλούμε,
υμνούμε τη φωνή που σε ονομάζει.
Παρακαλούμε, δεν ξέρουμε την παράκληση
να λησμονήσουμε που τη δύναμή σου ομολογεί
κι ελέγχει τη δική μας αδυναμία.
Ουσία της ζωής μας η αυθόρμητη πίστη
σε Σένα, συνέχεια της γνώσης μας, κληρονομία
και παράδοση εντός μας
και παντού γύρω μας, συναίνεση.
Μαρία, μητέρα τού κόσμου,
κόσμημα, δείγμα τής αγάπης,
πολύτιμη ανάγκη, τόλμημα της ψυχής,
αποτέλεσμα απ' τα δάκρυα,
αξιόπιστο βλέμμα τής αλήθειας.
Συ, η ζωή που τη δύναμη αναγεννά
τ' ωραίο φως που δεν πονά
στ' ακάλυπτα μάτια μας.
Κινώ προς εσένα «των ουρανών
πλατυτέρα» που προφταίνεις και φτάνεις
σ' όλους και κανέναν δε στερείς,
για όλους υπάρχεις και συνδέεις
και συγχωρείς, δέχεσαι
και πορίζεις τη δύναμη της ζωής,
τη συμβουλή και τη θέληση.
Ανάμνηση της χαράς, μνήμη, μνημείο
της αγάπης νικητήριο άσμα γλυκόηχο,
γνώμη, λογισμέ τής αγάπης
που ενώνεις το πένθος και τη χαρά.
Αναφορά προς το πνεύμα,
προς τον Λόγον ξεκίνημα,
γεννήτρια του αγαθού πόθου.
Μοίρα διαλεχτή, ερμηνεία τού πνεύματος,
ύλη και ουσία τού Λόγου,
ορατή μητέρα τού Λόγου,
αρχή τού Λόγου μέσα στο στόμα
του ανθρώπου ύμνος στην ομολογία
της αδυναμίας στην παραδοχή τής ταπεινοσύνης.
Απαλλαγή απ' της περιουσίας μας
τη φτώχεια, απ' της περιωπής μας
τη φτωχική διαλογή, ανεξέλεγκτη
συ δύναμη ρέουσα και συμπαγής
συ, αχάλαστη διάρκεια.
Της γέννησης μορφή και διδασκαλία.
Ακατάβλητη διαταγή, συ χαρά
της υποταγής.
Κλίνω προς εσέ να σου προσφέρω
ζητώ ευχαριστήρια και δεήσεις,
βασίλισσα, βασιλική υποταγή,
παραδοχή και παροχή,
συνδιαλλαγή τού ανθρώπου
προς τα καθαρό πνεύμα προσφυγή,
προσαρμογή, αρμογή, αρμονία.
Είδα την όψη σου και πίστεψα
στην καινούργια μορφή μου.
*
Θαυμάζω του Κυρίου μου τη δόξα!
Άγγελος ήρθε και μου έβαλε
τη φωνή μέσ' στα σπλάχνα,
την ομιλία, για να μπορέσω
να μιλήσω, να ζήσω.
Χαρά
της απεριόριστης ζωής μου,
δώρα τής πολλής φαντασίας μου,
βοήθησέ με, Κύριε της ζωής
να γνωρίσω το πρόσωπό μου
σ' όλα τ' ανθρώπινα πρόσωπα.
Λευκός ο άγγελος της αγάπης,
το φως, που περιέχει τα πάντα χρώματα.
Αγωνίες, αγώνας, να πιστέψω
στην αγάπη, που είναι όλα τα μίση
κι η πάλη μαζί
ενάντια στο θάνατο της ζωής.
Υπομονή τής αγάπης
να μπορέσω να συγχωρέσω
την αμαρτία που εγώ φέρνω.
Ο άγγελος της αγάπης φέρνει
το μήλο και το κρίνο,
στην ίδια ανέγγιχτη παλάμη
σύμβολο καθαρό.
Από τη συλλογή Χαλκογραφίες και εικονίσματα (1952)
The Annunciation, 1608-1609 (oil on canvas)
Musée des beaux-arts de Nancy
Πηγή: wikipedia
[Από την ενότητα Εικονίσματα]
Επίκληση
Γραφή ωραιότητας, εικόνα πανέμορφη
Μαρία Παρθένος, χαίρε.
Η άφθονη χάρη σου
ας χαρίσει στη μαραμένη καρδιά μας
τη χαρά. Το πλήθος τής πικρίας
απόγινε, τα πικρά λόγια μας
μαρτυρούν, φαρμακώνουν την ψυχή μας.
Μην αποστρέψεις τη ματιά σου
που βαθιά εξετάζει,
απ' τη μάταιη μοίρα μας.
Πλήθος τ' αμαρτήματα και το σώμα
βαρύ, καρπός που χάλασε.
Αδιάρρηκτη, άρρηκτη, άρρητη δωρεά,
αμόλυντη μητέρα, εσύ που φέγγεις
με την απλήν εμορφιά, γραφική
η του προσώπου σου, δίσκος ηλιακός,
στα σκοτεινά μας σπλάχνα που αστράφτει
φως ας είναι η αγάπη σου
εντός μας, πνοή ζωηρή, ανανέωση,
άνεμος δροσερός για την πύρα,
που τα πάθη πυρά αναμμένα,
δίχως να οδηγούν πουθενά
κατακαίουν τα σωθικά μας.
Ελπίδα που φέρνεις τη νίκη,
μπρος στην εικόνα σου προσπαθώ
τη συντριβή μου να φέρω
στο στόμα μου τ' όνομά σου
μεταλαβιά και μετάνοια
ν' αγγίξω ξανά την αρχή,
παρακαλώντας σε αγγίζοντας παρακαλεστικά
μ' ευλάβεια, με το βλέμμα πασχίζοντας
να υψωθώ προς το σχήμα σου.
Άβατο μυστήριο, νικήτρια, αβασίλευτη
απλή δόξα, αλώβητη, αλάβωτη,
ασύγχιστη, διαυγής βοήθεια
για κείνους που πιστεύουν και σου ανήκουν.
Η αδυναμία μου δύναμη έγινε.
Μακριά σου με τραβούν
οι άπειροι, σκληροί λογισμοί.
Οι παραλογισμοί, πλήθος, αλαλάζουν,
την απιστία νίκη την κράζουν.
Άφθαρτη, στυλώνεις το φέγγος εσύ
της καθαρότητας στη μορφή σου
που γράφεται πολυπόθητη ανάγκη
μέσ' στη ρημαγμένη καρδιά μας.
Μειλίχια εικόνα τής άκρατης οντότητας,
της κραταιότητας της ψυχής οδηγήτρια,
μη βλέπεις την αμαρτία μας,
την ύπουλη σκληρότητά μας, υποχωρητική.
Άκουσε Συ, η αιώνια μητέρα,
τις προσκλήσεις που φωνάζουμε, καλούμε,
υμνούμε τη φωνή που σε ονομάζει.
Παρακαλούμε, δεν ξέρουμε την παράκληση
να λησμονήσουμε που τη δύναμή σου ομολογεί
κι ελέγχει τη δική μας αδυναμία.
Ουσία της ζωής μας η αυθόρμητη πίστη
σε Σένα, συνέχεια της γνώσης μας, κληρονομία
και παράδοση εντός μας
και παντού γύρω μας, συναίνεση.
Μαρία, μητέρα τού κόσμου,
κόσμημα, δείγμα τής αγάπης,
πολύτιμη ανάγκη, τόλμημα της ψυχής,
αποτέλεσμα απ' τα δάκρυα,
αξιόπιστο βλέμμα τής αλήθειας.
Συ, η ζωή που τη δύναμη αναγεννά
τ' ωραίο φως που δεν πονά
στ' ακάλυπτα μάτια μας.
Κινώ προς εσένα «των ουρανών
πλατυτέρα» που προφταίνεις και φτάνεις
σ' όλους και κανέναν δε στερείς,
για όλους υπάρχεις και συνδέεις
και συγχωρείς, δέχεσαι
και πορίζεις τη δύναμη της ζωής,
τη συμβουλή και τη θέληση.
Ανάμνηση της χαράς, μνήμη, μνημείο
της αγάπης νικητήριο άσμα γλυκόηχο,
γνώμη, λογισμέ τής αγάπης
που ενώνεις το πένθος και τη χαρά.
Αναφορά προς το πνεύμα,
προς τον Λόγον ξεκίνημα,
γεννήτρια του αγαθού πόθου.
Μοίρα διαλεχτή, ερμηνεία τού πνεύματος,
ύλη και ουσία τού Λόγου,
ορατή μητέρα τού Λόγου,
αρχή τού Λόγου μέσα στο στόμα
του ανθρώπου ύμνος στην ομολογία
της αδυναμίας στην παραδοχή τής ταπεινοσύνης.
Απαλλαγή απ' της περιουσίας μας
τη φτώχεια, απ' της περιωπής μας
τη φτωχική διαλογή, ανεξέλεγκτη
συ δύναμη ρέουσα και συμπαγής
συ, αχάλαστη διάρκεια.
Της γέννησης μορφή και διδασκαλία.
Ακατάβλητη διαταγή, συ χαρά
της υποταγής.
Κλίνω προς εσέ να σου προσφέρω
ζητώ ευχαριστήρια και δεήσεις,
βασίλισσα, βασιλική υποταγή,
παραδοχή και παροχή,
συνδιαλλαγή τού ανθρώπου
προς τα καθαρό πνεύμα προσφυγή,
προσαρμογή, αρμογή, αρμονία.
Είδα την όψη σου και πίστεψα
στην καινούργια μορφή μου.
*
Θαυμάζω του Κυρίου μου τη δόξα!
Άγγελος ήρθε και μου έβαλε
τη φωνή μέσ' στα σπλάχνα,
την ομιλία, για να μπορέσω
να μιλήσω, να ζήσω.
Χαρά
της απεριόριστης ζωής μου,
δώρα τής πολλής φαντασίας μου,
βοήθησέ με, Κύριε της ζωής
να γνωρίσω το πρόσωπό μου
σ' όλα τ' ανθρώπινα πρόσωπα.
Λευκός ο άγγελος της αγάπης,
το φως, που περιέχει τα πάντα χρώματα.
Αγωνίες, αγώνας, να πιστέψω
στην αγάπη, που είναι όλα τα μίση
κι η πάλη μαζί
ενάντια στο θάνατο της ζωής.
Υπομονή τής αγάπης
να μπορέσω να συγχωρέσω
την αμαρτία που εγώ φέρνω.
Ο άγγελος της αγάπης φέρνει
το μήλο και το κρίνο,
στην ίδια ανέγγιχτη παλάμη
σύμβολο καθαρό.
Από τη συλλογή Χαλκογραφίες και εικονίσματα (1952)